De ontdekking die leidde tot een denkbreuk
Vele jaren lang deed ik wetenschappelijk, toegepast onderzoek bij defensie. Werkbelevingsonderzoek, exit-interviews, vragenlijsten ontwikkelen. Kijken of selectietests ook echt doen wat ze beloven. Betrouwbaarheid checken van persoonlijkheidstests – want meet je nu echt iemands karakter of gewoon wat ze denken dat je wilt horen?
Meestal ging het prima. Maar soms zat ik daar met mijn analyses en dacht: dit klopt niet helemaal. Ik hoorde verhalen van mensen in het veld die anders waren dan wat mijn data me vertelde. Twee verschillende werkelijkheden, leek het wel.
Tot iemand me vertelde over Participatory Narrative Inquiry. PNI, bedacht door Cynthia Kurtz. “Je kunt burgerkennis ontsluiten,” legde die persoon uit. “Patronen ontdekken door verhalen en cijfers te combineren.” Klonk interessant genoeg om verder te onderzoeken.
Mijn oude methodes zijn niet slecht hoor. Voor bepaalde typen vragen werken ze nog steeds als een tierelier. Maar zodra je te maken krijgt met échte mensen en hun rommelige, ingewikkelde levens? Waar context koning is en iedereen zijn eigen versie van de waarheid heeft? Dan kun je je correlaties wel in je zak steken.
PNI draaide het om. In plaats van mensen lastigvallen met mijn vragen, mochten zij eindelijk hun eigen verhaal vertellen. En wat kwam er allemaal naar boven. Patronen die geen enkele regressieanalyse ooit had kunnen vinden, zelfs niet als ik er chocola bij had gegeven.
Het leukste? Ik hoef geen wijze wetenschapper meer te zijn die met alle antwoorden aankomt. Ik zorg er gewoon voor dat mensen hun eigen aha-momenten krijgen. Veel relaxter, en eerlijk gezegd ook veel interessanter dan urenlang naar data te staren.
Wat me nog steeds versteld doet staan is hoe vaak mensen zeggen: “Eindelijk iemand die echt snapt hoe het zit.” Of het nu zorgverleners zijn die bijna doormidden breken, ouders die verdwalen in de jeugdhulp-jungle, of mensen die worstelen met een chronische aandoening – ze willen gewoon gehoord worden zonder dat iemand meteen met oplossingen komt aanzetten.
Het is niet kiezen tussen cijfers of verhalen. Het is gewoon het juiste gereedschap gebruiken. Soms heb je een microscoop nodig, soms een voorhamer. En soms gewoon iemand die zegt: “Vertel eens, hoe zit dat nou echt?”
Ken je dat? Die momenten dat je traditionele aanpak faalt als een natte krant? Probeer dan eens iets compleet anders. We leren het je in de praktijk. Misschien word je er net zo enthousiast van als ik – en anders heb je in ieder geval een leuk verhaal.